روشهاي بازيابي روغن سوخته

 1 – روش سنتي با استفاده از اسيد سولفوريك و خام رنگبر، اين روش شامل مراحل زير است :

تقطير در حرارت حدود 150درجه سلسيوس در فشار متعارفي يا خلا جزيي براي جداسازي، آب، بنزين، و ئيدروكربنهاي سبك و ساير موادي كه نقطه جوش پايين دارند مانند تري كلراتين…

تركيب با اسيد سولفوريك غليظ در اين مرحله تركيبات غيراشباع قطبي و آسفاتن ها با اسيد سولفوريك تركيب ميشوند و توليد اسلاج اسيد (لجن اسيدي) ميكنند كه با اختلاف وزن مخصوص از روغن جدا مي شوند، اين لجن بزرگترين ماده مزاحم توليد شده در اين صنعت است و در كشورهاي صنعتي آن را در كوره هاي مخصوص مي سوزانند.

تركيب با خاك رنگبر و مواد خنثي كننده، در اين مرحله اسيد باقيمانده خنثي ميشود و تركيبات مضر كه به صورت باقيمانده است توسط خاك جذب ميگردد. بهبود رنگ و پايداري روغن يكي ديگر از نتايج اين مرحله است.

تقطير جز به جز در خلا، در اين مرحله برش هاي مختلف گازوئيل و روغنهاي سبك جدا ميشود و روغن باقيمانده همراه با خاك را از فيلتر برس عبور ميدهند روغن را كه از فيلتر خارج مي شود جمع آوري مي كنند و خاك را كه با روغن  آغشته است و به نام كيك فيلتر ناميده مي شود دور مي ريزند ولي بهتر است آن را در كوره هاي سيمان بسوازنند .

 مخلوط روغن سبك و گازوئيل را كه جداگانه جمع آوري شده است  مجددأ با خاك مخلوط نموده تقطير مي كنند تا گازوئيل از آن جدا شود و مخلوط خاك و روغن سبك را فيلتر مي كتد و به جمع آوري روغن سبك موفق مي شوند .

تبصره – با توجه به مقدار آديتيو (ماده افزودني ) مصرف شده در روغن موتور كه مرتبا افزايش مي يابد بازيابي روغن را به علت مصرف زياد اسيد سولفوريك با مشكل مواجه كرده است لذا براي رفع اين مشكل در جهت كاهش مقدار اسيد مصرف شده ، روغن آبگيري شده را قبل ازاسيدي كردن شديدا حرارت مي دهند (330 تا 350 درجه سلسيوس) تا آديتيوها را از بين بروند . اين مرحله را شوك حرارتي مي نامند . در اغلب كارخانجات ايران ، آبگيري و شوك حرارتي را در يك مرحله انجام مي دهند و آن را (كراكينگ ) مي نامند و به اين ترتيب مصرف اسيد را به مقدار قابل ملاحظه اي كاهش مي دهند .

(تصوير شماره 2 بازيابي روغن كار كرده را به روش سنتي نشان مي دهد )

بازيابي روغن به روش ماتيس (MATTYS)

اين روش در كارخانه Lille Bonne در فرانسه اجرا شده است و مصرف اسيد را به ميزان قابل ملاحظه اي كاهش داده است . سانتيرفوژ و اينسنراتور (كورخه سوزاننده ضايعات ) نقش تعيين كننده اي در اين روش دارد . سوخت خارجي مصرف نمي شود و كالري لازم از سوزاندن اسلاج اسيد و خاك فيلتر و رسوب تامين مي شود . اينسنراتور Incenerateur از نوع دوار و افقي است و به قسمي طراحي شده كه تركيبات فلزي موجود در رسوب به شكل گلوله هاي غير فرار در مي آيند و در كف كوره جمع مي شوند .

مراحل اجرا : از محموله اي كه وارد كارخانه مي شود نمونه برداري مي كنند و به كمك دستگاه مادون قرمز و كرماتوگرافي  و غيره نوع روغن و ميزان آلودگي آن مشخص مي كنند .

روغن مناسب را تا 90 درجه گرم مي كنند . به دستگاه  سانتريفوژ مي فرستند از اين دستگاه مرتبا سه فاز ئيدرو كربور ، فاز آبي و يك ماده خميري شكل كه شامل رسوب جامد و مقدار كمي روغن است خارج مي شود كه فاز اخير و فاز آبي را به اينسنراتور مي فرستند .

– فاز ئيدروكربور را از كوره اي عبور مي دهند تا حرارت آن به 180 درجه سلسيوس برسد و سپس آن را در فشار متعارفي تقطير مي كنند تا مواد فرار آن  جدا شود .

 – باقيمانده را از داخل اينسنراتور عبور مي دهند تا حرارت آن 380 درجه برسد و سپس آن را به برج تقطير در خلا مي فرستند تا گازوئيل و برش هاي روغن سبك جدا شود .

– باقيمانده برج حلا را سانتريفوژ مي كنند تا فاز روغن آن جدا شود و ماده خميري شكل را به اينسنراتور مي فرستند .

اين روغن و همچنين برشهاي قبلي را كه جداگانه جمع آوري شده است به طور مجزا به نسبت معيني با اسيد سولفوريك مخلوط مي كنند  پس از تشكيل اسلاج اسيد آن را به سانتريفوژ مي فرستند فاز روغن را از اسلاج اسيد جدا مي شود كه اسلاج آن را به اينسنراتور مي فرستند .

– هر يك از برش هاي روغن را جداگانه به نسبت معنيي به خاك رنگي مخلوط و سپس از كوره عبور مي دهند تا حرارت آن به 240 درجه برسد و بعد آن راصاف مي كنند و روغن را جمع آوري و گل آغشته به روغن را به اينسنراتور مي فرستند .

بازيابي روغن به روش انستيتو نفت فرانسه IFP

الف – استفاده از پروپان همراه با تصفيه اسيدي اين روش شامل مراحل زير است :

گرم كردن روغن تا حدود 160 درجه در فشار متعارفي براي خارج كردن آب . بنزين و مواد تشكيل دهنده به نقطه جوش پايين .

 استخراح با پروپان PDA (Propane Des Asphaltique) به منظور جد سازي مواد آسفالتي و فلزات ، اين عمل در حرارت 30 تا 70 درجه و فشار گاز اتمسفر انجام مي يابد .

– تركيب با اسيد سولفوريك غليظ در اين روش اسيد سولفوريك به مقدار كم مصرف مي شود (در حدود 2 % ) و ناخالصي هاي به صورت اسلاج اسيد جدا مي شود .

 بي رنگ كردن به كمك رنگبر در حرارت مناسب و تصفيه آن به كمك فيلتر پرس و جدا سازي گل آغشته به روغن .

تقطير در خلا براي جدا سازي گازوئيل ، روغن دوك و انواع روغن هاي پايه .

به طوري كه ملاحظه مي كنيد امتياز اين روش ، كاهش مقدار اسيد مصرف شده و بالنتيجه كاهش مقدار اسلاج اسيد حاصله مي باشد .   

ب – استفاده از پروپان و هيدروژن ، اين روش شامل مراحل زير است :

گرم كردن روغن تا حدود 160 درجه سلسيوس در فشار متعارفي براي جدا سازي آب ، بنزين و مواد با نقطه جوش پايين .

 تصفيه مقدماتي با يك درصد آهك

 استخراج با پروپان براي جداسازي مواد قيري و فلزات .

– ئيدورژناسيون .

– مجاورت بتا خاك رنگ بر (3% خاك ) در حرارت مناسب و تصفيه آن به كمك فيلترپرس .

تقطير جز به جز به منظور جدا سازي روغن هاي سبك ، روغن پايه متوسط و سنگين .

بنابراين روش فوق اسيد حذف و بالنتيجه تشكيل اسلاج اسيد منتفي شده است .  

روش جدید بازیابی روغن

روشهاي قبلي كم يا بيش داراي ضايعاتي هستند و تصفيه كنندگان با توجه به قوانين سخت حفظ محيط زيست در رفع ضايعات با مشكل مواجه شده اند لذا مراكز تحقيقاتي به فكر يافتن راههاي جديدي افتادند كه ضايعات آن كمتر باشد . سه مركز تحقيقاتي كاربردي زير فرايندهاي جديدي را طرحي و تدوين نموده اند .

1 – كينتيك تكنولوژي انترناسيونال (KTIKinetic Techology International  هلند . آمريكا  .

2 – اسنم پروجتي Snam Progetti ايتاليا

3 – انستيتوي نفت فرانسه روش KTI

اين روش شامل مراحل زير است :

ابتدا در حرارت 150 درجه آب ، تيدروكربورهاي سبك و ساير مواد با نقطه جوش پايين را در يك يا دو مرحله در فشار متعارفي با خلا جزئي از مخلوط خارج مي كنند . 

 روغن باقيمانده را در حرارت 270 درجه سلسيوس در خلا تقطير مي كنند تا گازوئيل سبك آن خارج گردد . روغن را در اين مرحله به كمك يك  فيلم نازك   از ساير مواد پاكسازي مي شود. و مواد سنگين شامل كربن ،  گرد و خاك و مواد افزودني ، پوليمرهاي سنگين همراه با مواد آسفالتي جدا مي شود كه به مصرف سوخت يا آسفالت مي رسد . 

ئيدورژناسيون ، اين عمل  در مجاورت كاتاليزور انجام مي يابد و تركيبات آلي كلردار ، اكسيژن دار ، نيتروژن دار ، كه به عنوان ناخالصي در روغن وجود دارند به صورت تركيبات معدني فرار در مي آيند و از محيط عمل خارج مي شوند.  تقطير جز به جز در خلا نتيجه اين عمل تفكيك گازوئيل و برش هاي روغني است . 

در فرايند مزبور ، قير به عنوان محصول فرعي به دست مي آيد كه در ساخت آسفالت مصرف مي شود يا در كارخانجات سيمان به عنوان سوخت مورد استفاده قرار مي گيرد و هيچ گونه آلودگي ندارد زيرا فلزات موجود در قير در كوره دوار از كارخانه سيمان باقي مي ماند . با اين روش واحدي  با ظرفيت 22000 در سال نزديك سانفرانسيسكو و واحد ديگري در شرق لوس آنجلس در 1998 راه اندازي شده و واحدهاي ديگر نيز در ساير شهرهاي آمريكا راه اندازي يا درحال احداث است . ضمنا با اين روش كارخانه آسپروپيرگس Aspropyrgos يونان در 1981 و كارخانه ديگري  هم براي تونس در 1982 بتا همكاري شركمت مهندسي تكني پترول ايتاليا Technipetrol راه اندازي شده و كارخانجات ديگري درشهرهاي مختلف آلمان با استفاده از فرايند مزبور احداث شده است .

بازيابي روغن به روش اسنم پروجتي Snam Proggeti

بازيابي روغن در اين روش شامل مراحل زير است :

گرم كردن اوليه در فشار معمولي براي حذف آب و تركيبات سبك

 استخراج با پروپان (PDA) براي جداسازي مواد آسفالتي و رزين و فلزات .

 تقطير در خلا و جداسازي گازوئيل و روغن هاي سبك و متوسط 

 حرارت دادن شديد (شوك حرارتي ) باقيمانده نقطير و سپس استخراج با پروپان

 هيدروژناسيون برش هاي روغن كه در مراحل قبلي جداسازي و جمع آوري شده است .

 با استفاده از اين روش ، يك واحد به ظرفيت 50000 تن در سال متعلق به شركت كليپر Clipper از سال 1983 در ايتاليا مشغول به كار است .    (تصوير شماره 5 نشان دهنده روش مزبور براي بازيابي روغن مي باشد )  

روش جديد انستيتوي نفت فرانسه

غير از روشهايي كه قبلا توضيح داديم انستيتوي  نفت فرانسه فرايند جديدي را ابداع كرده است و آن استفاده از اولترافيلتراسيون است . روغن را ابتدا حرارت مي دهند تا آب و مواد فرار آن جدا شود . روغن باقيمانده را با حلال ئيدروكربور رقيق مي كنند و سپس با سرعت زياد از غشا نيمه تراوا عبور مي دهند . تركيبات سنگين مانند مواد آسفالتي جدا مي شوند و روغن همراه با حلال از غشا عبور مي كند حلال را تقطير مي كنند و مجددا به مصرف مي رسانند .

براي بهبود خواص روغن پايه ، تصفيه بعدي مانند استفاده از اسيد و خاك ضرورت دارد .

به جاي استفاده از اسيد و خاك كه ضايعات مزاحمي دارد روش جديدي را بر مبناي عبور متوالي از رزين هاي سنتتيك به مرحله پايلوت رسانيده اند لذا اين تصفيه نهايي همراه با اولترافيلتراسيون منجر به فرايند كاملي شده است كه آلودگي محيط زيست ندارد ولي تاكنون به مرحله صنعتي  نرسيده است .

تبصره – در خانمه لازم است يك بار ديگر يادآور شديم كه روغن پايه بازيابي شده اگر طبق اصول صحيح و با دقت تهيه شده باشند از نظر مشخصات با روغن پايه توليد شده در پالايشگاه ها قابل مقايسه است  جدول ضميمه كه توسط (شركت مهندسي تكني پترول ) ايتاليا ارائه شده اين موضوع را نشان مي دهد  . ضمنا همان طوري كه صنعت بازيابي روغن از نظر بهبود كيفيت محصول مورد توجه قرار گرفته است براي جمع آوري روغن كار كرده و نحوه توزيع آن نيز در كشورهاي صنعتي ضوابط خاصي تدوين شده است كه در مطلب با همين موضوع به ان  ميپردازيم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *