تصفیه روغن سوخته
ابتدا تعریفی از روغن سوخته ارائه میدهیم.. روغن سوخته، روغنی است که از آن در تجهیزات مختلف استفاده و کارایی خود را از دست داده است.
هنگام استفاده از روغن، ناخالصی هایی مانند ذرات ریز فلز، مواد شیمیایی یا آب می توانند با روغن مخلوط شوند، به طوری که به مرور زمان، روغن دیگر عملکرد مطلوب خود را ندارد.
سرانجام، برای ایتکه تجهیزات به درستی کار کنند،روغن سوخته را با روغن تصفیه شده جایگزین میکنند.
در ادامه به بررسی انواع روغن سوخته و روش های تصفیه روغن سوخته میپردازیم.
تصفیه روغن سوخته
انواع روغن سوخته:
روغن موتور:
روغن موتور از رایج‌ترین انواع روغن‌های کارکرده است.این روغن از وسایل نقلیه مانند اتومبیل، موتورسیکلت، کامیون و سایر ماشین‌آلات با موتورهای احتراق داخلی تولید میشود.همچنین در طول کارکرد معمولی موتور با ناخالصی‌هایی مانند مواد افزودنی و ذرات فلزی آلوده میشود و کارایی خود را از دست میدهد.
سیال انتقال:
برخی از سیستم ها همانند دنده ها، جعبه دنده ها و سیستم های انتقالی که در خودرو وجود دارد، بایستی برای راحت حرکت کردن قطعات از یک سیال مثل روغن استفاده نمود. این روغن در هنگام استفاده شدن به ذرات جامد و فلزات سنگین و… آلوده می شود و به صورت روغن سوخته در می آید که نیاز به تصفیه دارد.
روغن های کمپرسور:
کمپرسورها از گران ترین تجهیزات صنایع نفتی و شیمیایی هستند. از طرفی تعمیر و نگه داری آن ها به دلیل اصطکاک بالای قطعات آن نیز بسیار کار مشکلی می باشد.به این خاطر از روغن کمپرسور استفاده می شود. این روغن به منظور خنک کاری و روان کاری کمپرسور به کار می رود. ممکن است در حین انجام کار این روغن نشت پیدا کند که از آن تحت عنوان روغن سوخته یاد می شود.
روغن های فلز کاری:
در صنایع مختلف نیاز به برش و تراش فلزات می باشد. ماشین های CNC، پرفوراتورها، فرزها و… از ابزارآلاتی هستند که در این حوزه کاربرد دارند. این وسایل به دلیل سایش و اصطکاکی که بین خود و فلز ایجاد می شود، نیاز به یک روان کار مثل روغن دارند. روغن سوخته در مدت زمان طولانی استفاده از این تجهیزات به دست می آید.
سیال هیدرولیک صنعتی:
سیستم های هیدرولیک صنعتی، سیستم هایی هستند که در آن ها می توان به کمک روغن هیدرولیک، عمل انتقال نیرو بین قطعات ماشین آلات صنعتی را انجام داد. روغن هیدرولیک به مرور زمان به دلیل آلوده شدن با آب، روغن های دیگر، ذرات معلق و… خواص خود مثل پایداری حرارتی و ویسکوزیته را از دست می دهد و اصطلاحا به نوعی روغن سوخته تبدیل می گردد.
کشش سیم مسی و آلومینیومی:
در صنایعی از قبیل نفت و گاز، برق، ساخت و ساز، دریایی و… تجهیزاتی مثل قلاب ها، سیم های مسی و آلومینیومی و سیم های بالابری وجود دارد. برای جلوگیری از اکسیداسیون و سایش این تجهیزات از روغن به صورت اسپری استفاده میکنند.
اما با گذر زمان، روغنی که بر روی تجهیزات ریخته شده، به تدریج کاربرد اصلی خود را از دست میدهد و به روغن سوخته تبدیل میشود.
روغن فرآیندهای صنعتی:
تجهیزات زیادی در فرآیندهای صنعتی وجود دارند که در دما و فشارهای بالا و در مجاورت هوا کار می کنند. در تمامی این ابزارآلات وجود روغن برای حفاظت دستگاه از خوردگی، اکسیداسیون و تنش های مکانیکی لازم است.از سوی دیگر، با گذر زمان، احتمال نشت روغن از تجهیزات وجود دارد که به آن با عنوان روغن سوخته اشاره میشود.
مراحل تصفیه روغن
گام زدایی روغن:
در این مرحله، گوگرد و دیگر آلاینده‌های حاضر در روغن سوخته، از جمله فسفاتیدها، از روغن جدا می‌شوند. به دو صورت این مرحله را می توان انجام داد:
1-فیزیکی:
مقداری از فسفاتیدها، آب به روغن اضافه می شود. سپس به کمک گرما یا نیروی گریز از مرکز این آلاینده ها حذف می شوند. به این معنا که سه لایه جداگانه تشکیل می شود؛ که لایه های آلایندها و آب از لایه روغن جدا می گردد.
2-شیمیایی:
تمام آلاینده ها در روش فیزیکی حذف نمی شوند. به این خاطر از یک ماده شیمیایی مثل فسفریک اسید استفاده می شود.”با اعمال همزدن شدید و اختصاص زمان کافی به مخلوط، فسفات‌ها از روغن به طور کامل جدا می‌شوند.
خنثی سازی اسید چرب آزاد:
در روغن سوخته،مقداری اسید چرب به صورت آزاد موجود میباشد. برای جداسازی این اسیدهای چرب در ابتدا می توان یک ماده قلیایی مثل سدیم هیدروکسید استفاده نمود. پس از واکنش به این دو، اصطلاحا یک صابون استری تشکیل می شود که به راحتی در آب حل می شود و می توان آن را به وسیله فرآیندهای فیلتراسیون یا سانتریفیوژ جدا کرد.
رنگبری روغن:
برای رنگ زدائی و خارج نمودن رنگهای باقی مانده از مراحل قبل، از رنگبری روغن استفاده میشود. از یک خاک رنگبر می توان کمک گرفت. خاک به وسیله ی فیلتراسیون و پس از اینکه در کنار روغن در زمان ماند کافی قرار گرفت،از آن جدا میشود. نوع خاکی که استفاده می شود از نوع آلومینیوم سیلیکات هیدراته می باشد.
بوگیری روغن:
مزه و بویی که در انتها در روغن وجود دارد، عمدتا ناشی از مراحل پالایش قبلی است. در مرحله بوگیری از روغن، روغن را تحت شرایط خلاء و دمای بالا از بخارآب تمیز عبور می دهند. هیدروکربن های سبک و آلاینده های فرار در زمان ماند مناسب،به همراه بخار آب از روغن خارج می شوند.