تصفیه روغن موتور سوخته
تصفیه روغن موتور سوخته فرآیندی است که طی آن روغن‌های مصرف‌شده، آلوده و کهنه دوباره به کار گرفته می‌شوند. این فرآیند شامل حذف ذرات، ترکیبات شیمیایی مضر، آب و آلاینده‌ها از روغن است تا بتوان آن را بازیابی و دوباره به عنوان روانکار یا مواد اولیه برای تولید محصولات جدید استفاده کرد. تصفیه روغن موتور سوخته نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند بلکه باعث صرفه‌جویی در منابع نفتی و کاهش هزینه‌های تولید می‌شود.
مراحل تصفیه روغن موتور سوخته
1. پیش‌تصفیه (Pre-treatment)
- فیلتراسیون و ته‌نشینی: در این مرحله، روغن سوخته از طریق فیلترهای مختلف عبور داده می‌شود تا ذرات جامد بزرگ و ناخالصی‌های درشت مانند ذرات فلز و خاک جدا شوند. سپس روغن در مخازن بزرگ ته‌نشین می‌شود تا ذرات معلق سنگین ته‌نشین شوند.
- سانتریفیوژ: در برخی موارد، از سانتریفیوژ برای جداسازی ذرات ریزتر و آب از روغن استفاده می‌شود.
2. حذف آب و گازها (Dehydration & Degassing)
- در این مرحله، روغن سوخته با حرارت‌دهی به آرامی گرم می‌شود تا آب و گازهای حل‌شده در روغن تبخیر شوند. این کار معمولاً در شرایط خلأ انجام می‌شود تا از اکسید شدن روغن جلوگیری شود.
3. تصفیه شیمیایی (Chemical Treatment)
- خنثی‌سازی اسیدها: در این مرحله، ترکیبات اسیدی و آلاینده‌های شیمیایی از روغن حذف می‌شوند. معمولاً از مواد قلیایی مانند سدیم هیدروکسید (NaOH) برای خنثی کردن اسیدها و حذف ترکیبات اکسیدشده استفاده می‌شود.
- جذب آلودگی‌ها: از مواد جاذب مانند خاک رنگ‌بر یا سیلیکا ژل برای حذف رنگ، بو و ناخالصی‌های آلی استفاده می‌شود.
4. تقطیر در خلأ (Vacuum Distillation)
- روغن سوخته تحت شرایط خلأ و دمای بالا به اجزای مختلفی تفکیک می‌شود. در این مرحله، بخار روغن به اجزای سبک‌تر و سنگین‌تر تقسیم شده و اجزای مفید برای استفاده مجدد جمع‌آوری می‌شوند. این روش به طور مؤثر روغن را تصفیه کرده و ترکیبات آلوده را حذف می‌کند.
5. هیدروژناسیون (Hydrotreatment)
- در این مرحله، روغن تحت فشار بالا با گاز هیدروژن و کاتالیزور واکنش داده و ترکیبات ناخواسته مانند گوگرد، نیتروژن و اکسیژن حذف می‌شوند. این فرآیند به بهبود کیفیت روغن بازیابی شده کمک می‌کند و باعث تولید روغنی با کیفیت بالا و شبیه به روغن تازه می‌شود.
6. فیلتراسیون نهایی و افزودن مواد افزودنی (Final Filtration & Additives)
- در مرحله نهایی، روغن بازیابی‌شده از فیلترهای بسیار ریز عبور داده می‌شود تا آخرین ذرات معلق و آلودگی‌ها حذف شوند. سپس مواد افزودنی مانند ضد اکسایش، ضد سایش و تثبیت‌کننده‌ها به روغن اضافه می‌شوند تا کارایی آن به سطح استاندارد برسد.
مزایای تصفیه روغن موتور سوخته
- حفاظت از محیط زیست: دفع نامناسب روغن‌های سوخته می‌تواند به آلودگی آب و خاک منجر شود. تصفیه و بازیافت روغن از آلودگی محیط زیست جلوگیری می‌کند.
- صرفه‌جویی در منابع: بازیافت روغن‌های سوخته به کاهش نیاز به تولید روغن‌های جدید و استخراج منابع نفتی کمک می‌کند.
- کاهش هزینه‌ها: روغن بازیابی‌شده هزینه کمتری نسبت به روغن تازه دارد و به کاهش هزینه‌های صنایع و مصرف‌کنندگان کمک می‌کند.
چالش‌ها و مسائل:
- کیفیت روغن بازیابی‌شده: تصفیه روغن موتور سوخته باید به گونه‌ای انجام شود که کیفیت نهایی روغن به استانداردهای مورد نیاز نزدیک باشد.
- ضایعات شیمیایی: در برخی از روش‌های تصفیه، ضایعات شیمیایی تولید می‌شوند که باید به صورت مناسب مدیریت و دفع شوند.
- هزینه‌های فرآیند: برخی روش‌های پیشرفته مانند هیدروژناسیون و تقطیر در خلأ هزینه‌بر هستند و نیاز به تجهیزات پیشرفته دارند.
نتیجه‌گیری:
تصفیه روغن موتور سوخته یک فرآیند بسیار مهم و ضروری برای حفظ محیط زیست و صرفه‌جویی در منابع است. با انتخاب روش‌های مناسب و استفاده از فناوری‌های پیشرفته، می‌توان روغن‌های سوخته را به روغن‌هایی با کیفیت بالا تبدیل کرد که مجدداً در صنعت و خودروسازی قابل استفاده باشند.