خط تولید گیریس، ضد یخ، روغن ترمز
تعریف گریس
تاکنون تعاریف متعددی برای گریس ارایه شده که عمده ترین آنها را می توان به این شرح خلاصه کرد:
۱) گریس ماده ای است جامد یا نیمه جامد که از مشتقات نفتی و صابون(با ترکیب چند صابون) همراه با پرکننده (fillers)، تشکیل شده و قابل کاربری برای مصارف خاص است.
۲) گریس ماده ای است جامد و یا نیمه جامد که از ترکیب یک پرکننده در داخل روغن ساخته شده است، سایر مواد (برای افزایش خاصیت) نیز ممکن است در آن بکار گرفته شود.
۳) گریس ماده روانکاری است که در ساختار آن از پرکننده استفاده شده تا بتواند به قطعات متحرک چسبیده و تحت نیروی جاذبه و یا فشار کارکرد از قطعه جدا نشود.
مراحل تولید گريس
خواص گريس‌ها: مخصوصاً گريس‌هاي پايه‌صابوني، به همان اندازه که وابسته به ترکيب‌درصد و خواص مواد شيميايي تشکيل‌دهنده‌ی آنها مي‌باشد، به چگونگي مراحل توليدشان نيز بستگي دارد. اين مراحل شامل توليد ماده‌ی سفت‌کننده و مخلوط‌کردن آن با ساير مواد سازنده‌ي گريس، مي‌باشد. به طور کلي ساخت گريس به دو روش پيوسته و ناپيوسته انجام مي‌شود. خود روش ناپيوسته به دو صورت مختلف قابل انجام است. در روش اول از صابوني که به‌طور جداگانه و از قبل آماده شده‌است استفاده مي‌شود ولي در روش ديگر صابون به‌طور همزمان با توليد گريس، در داخل روغن‌پايه توليد مي‌شود.
ساخت صابون: این ماده خود نیز از پخت چربی ها (اسید های چرب) و مواد قلیایی به دست می آید. صابون در بسیاری از گریس ها بایستی از قبل تهیه شود. برای این منظور مواد اولیه به درون دستگاه پخت صابون بنام اتوکلاو، تزریق شده و تحت فشار قرار می گیرد. سپس این دستگاه به طور کامل بسته شده و مانند دیگ های زودپز تحت فشار قرار می گیرد. این دستگاه دارای جداره ای گرمکن از نوع روغن داغ بوده و دمای پخت آن در حدود۳۰۰ درجه سانتی گراد است. اتوکلاو هم چنین برای اختلاط کامل، دارای همزنی است که در زمان پخت برای یکنواختی کامل مواد از آن استفاده می شود. بدین ترتیب ساخت صابون با انجام آزمایش ها و نمونه برداری تا به دست آوردن نتیجه کامل ادامه می یابد.
ساخت گریس: پس از پایان ساخت صابون، مواد به داخل دستگاه پخت گریس بنام «کتل» انتقال یافته و سپس روغن به آن افزوده می شود. این دستگاه مشابه اتوکلاو عمل می کند با این تفاوت که تحت فشار قرار نمی گیرد. در زمان پخت، صابون در داخل روغن به صورت کریستال های ریز درآمده و مخلوطی به حالت ژلاتینی به وجود می آورد. رشد کریستال ها در روغن از عمده و حساس ترین مراحل پخت گریس است. اگر از مواد اولیه به ویژه روغن پایه نامرغوب استفاده شود، ساختار کریستال های به وجود آمده ضعیف شده و در زمان کارکرد در شرایط عادی و یا سخت، صابون از روغن جدا و گریس خاصیت روانکاری را از دست خواهد داد.
کریستال ها: نوع و اندازه کریستال ها عمده ترین عامل ساختار گریس است. به طور کلی آنها به سه گروه الیاف بلند، متوسط و کوتاه طبقه بندی می شوند. ضخامت این رشته ها از۱۰۰ تا۰/۰۱۲ میکرون متفاوت است. هر چه نسبت طول رشته ها به قطر آنها بیشتر باشد گریس از قوام بهتری برخوردار خواهد بود.گرید: گریس از نظر طبقه بندی به۹ گروه تقسیم شده است. در هر طبقه حدفاصل کوچک ترین تا بزرگترین مقدار،۳۰ و بین هر گروه۱۵ واحد فاصله وجود دارد. حداقل این مقدار،۸۵ و حداکثر آن۴۷۵ است. برای تعیین گرید گریس آن را به دمای۲۵ درجه سانتی گراد می رسانند. سپس دستگاه نفوذ پذیری را که دارای مخروط استانداردی است، از ارتفاع معین با استفاده از نیروی طبیعی ثقل بر روی سطح گریس گرم شده می اندازند.
کاربرد و اهمیت استفاده از گریس
بسیاری از نیروهای محرکه بدون استفاده از گریس قابل استفاده نیستند. گرچه گریس در مقایسه با سایر روانکارها از مقدار مصرف کمتری برخوردار است، ولی جایگاه آن قابل جایگزینی با مواد دیگر نیست. اهم مزیت های کاربردی آنرا می توان به این شرح خلاصه کرد:
۱) تعداد دفعات روانکاری گریس در مقایسه با روغن کمتر است که این مزیت باعث کاهش هزینه نگهداری و تعمیرات می شود. این خود یک مزیت برای کاربردهایی است که دسترسی به ماشین آلات در آن سخت باشد، مثل موتورهای نصب شده برروی سقف ها، خطوط محرکه، بلبرینگهای غیرقابل دسترسی و نظایر آن.
۲) گریس به عنوان یک مانع به صورت آببندی برای ورود گرد و خاک و یا خروج برخی مواد از ماشین آلات عمل می کند.
۳) اگر ماشین آلات به درستی گریس کاری شده باشند، اجزای قطعات آن در اثر کارکرد از هم پاشیده و جدا نمی شوند. گریس نشت نمی کند و از این جهت در بحث شرایط نگهداری کارگاه و تولید آلودگی کمتر، حائز اهمیت است.
۴) آببندی قطعات و کاربرد کاسه نمدها و نظایر آن با هزینه کمتری انجام می شود. کاسه نمدهای آببندی روغن هم اصطکاک بیشتری با قطعات داشته و هم نیروی بیشتری را برای این منظور به خود اختصاص می دهد.
۵) گریس اگر حتی در قطعه دیده نشود، باز در مقایسه با روغن روانکار مدت بیشتری کار می کند. برخی گریس ها طوری ساخته شده اند که بصورت آببندی در قطعه بوده و طول عمر آن با قطعه یکی است.
۶) زمانیکه از قطعه استفاده نشود و روانکار آن خارج شود امکان زنگ زدگی قطعه ای که از گریس استفاده کرده در مقایسه با روغن بسیار کمتر است.
۷) برخی از گریسها مشکل روانکاری در مجاورت با آب را – در مقایسه با روغن- حل کرده اند.
۸) بعضی از گریسها اصطکاک کمتری را در زمان شروع راه اندازی دستگاه ایجاد می کند.
۹) گریس می تواند باعث کاهش ارتعاش و صدای برخی دستگاهها مانند دنده های بزرگ شود. گریس مانند یک لایه نرم بین قطعات قرار گرفته و باعث کاهش صدا و ارتعاش و کارکرد روان دستگاهها، به ویژه چرخ دنده های بزرگ می شود.
۱۰) گریس در کارکرد تحت فشار زیاد، دمای بالا، شرایط سخت عملیات، سرعت پایین، شوکهای مداوم و یاتاقانهایی که گردش محوری آنها مرتباً معکوس می شود، بهتر عمل می کند.
۱۱) جایی که ماشین آلات به شدت خوردگی و سایش داشته باشند، گریس کاربرد بهتری دارد.
۱۲) اکثر گریسها در دماهای متغیر کاربرد وسیعی دارند ولی دمای کارکرد بیشتر روغنها معین است.
۱۳) در طراحی بوشها و یاتاقانهای ماشین آلات، گریس نقش مؤثرتری نسبت به روغن دارد.
ضد یخ:
ضد یخ افزودنی است که نقطه انجماد یک مایع بر پایه آب را کاهش می دهد. مخلوط ضد یخ برای دستیابی به فرورفتگی نقطه انجماد در محیط های سرد استفاده می شود. ضد یخ های معمولی همچنین نقطه جوش مایع را افزایش می دهند و دمای مایع خنک کننده را افزایش می دهند. با این حال ، همه افزودنیهای رایج ضد یخ نیز دارای ظرفیت حرارتی کمتری نسبت به آب هستند و وقتی آب به آن افزوده می شود ، توانایی آب را برای خنک کننده کاهش می دهد.
از آنجا که آب دارای خواص خوبی به عنوان یک مایع خنک کننده است ، آب به علاوه ضد یخ در موتورهای احتراق داخلی و سایر کاربردهای انتقال حرارت مانند چیلرهای HVAC و آبگرمکن های خورشیدی استفاده می شود. هدف ضد یخ جلوگیری از ترکیدن محفظه سفت و سخت به دلیل انبساط در هنگام یخ زدن آب است. از نظر تجاری ، هر دو افزودنی (کنسانتره خالص) و مخلوط (محلول رقیق شده) را بسته به زمینه ضد یخ می نامند.
انتخاب دقیق یک ضد یخ می تواند طیف وسیعی از دما را ایجاد کند که مخلوط در فاز مایع باقی می ماند ، که برای انتقال کارآمد گرما و عملکرد مناسب مبدل های حرارتی بسیار مهم است. در درجه دوم اما نه چندان مهم ، اکثر فرمولاسیون های ضد یخ تجاری که برای استفاده در کاربردهای انتقال حرارت در نظر گرفته شده اند شامل انواع مختلف عوامل ضد خوردگی و ضد حفره هستند که از مدار هیدرولیکی در برابر سایش پیشرونده محافظت می کنند.
روغن ترمز:
مایع ترمز نوعی مایع هیدرولیک است که در ترمزهای هیدرولیک و کلاچ هیدرولیک در خودروها ، موتورسیکلت ها ، کامیون های سبک و برخی دوچرخه ها استفاده می شود. برای انتقال نیرو به فشار و تقویت نیروی ترمز استفاده می شود. این کار می کند زیرا مایعات قابل فشرده سازی نیستند.
اکثر مایعات ترمز مورد استفاده امروزه بر پایه گلیکول اتر هستند ، اما روغن های معدنی (Citroën/Rolls-Royce liquide hydraulique minéral (LHM)) و مایعات مبتنی بر سیلیکون (DOT 5) نیز در دسترس هستند.
استانداردها
مایعات ترمز باید با الزامات خاصی مطابق استانداردهای مختلف تعیین شده توسط سازمان های بین المللی ، ملی ، یا محلی یا سازمان های دولتی مطابقت داشته باشد.
بین المللی
سازمان بین المللی استاندارد استاندارد ISO 4925 خود را منتشر کرده است که کلاسهای 3 ، 4 و 5 و همچنین کلاس 5.1 ، کلاس 6 [2] و کلاس 7 [3] [4] را منعکس می کند که نشان دهنده عملکرد تدریجی بالاتر روغن ترمز است.
SAE
انجمن مهندسان خودرو SAE استانداردهای J1703 ، J1704 و J1705 را منتشر کرده است که نشان دهنده عملکرد تدریجی بالاتر روغن ترمز است. اینها دارای استانداردهای بین المللی ISO 4925 هستند.
مقایسه کاربرد گریس با روغن
۱) گریس دستگاهها را در زمان کارکرد خنک نمی کند.
۲) روغنها به سهولت در مجاری دستگاهها نفوذ پیدا می کنند ولی این برای گریسها یک نقطه ضعف است.
۳) روغنها از نظر نگهداری در انبار مزایای بیشتری دارند.
قبلی
بعدی